Ciri Ciri Buah Rambutan yang Unik dan Tak Banyak Orang Tahu!

Halo semua! Kali ini kami nak bagikan maklumat tentang buah tempatan yang digemari di Malaysia iaitu Ciri Ciri Buah Rambutan. Pokok rambutan mempunyai banyak ciri yang berbeza yang membezakannya daripada jenis buah lain. Setiap bahagian buah rambutan, dari akar, batang, daun dan biji, menarik perhatian pengamat tumbuhan. Rambutan, sejenis buah yang besar dan berair, mempunyai daging putih kekuningan dan kulit berbulu di atasnya.

Selain itu, buah yang punya nama saintifik Nephelium lappaceum L. ini mempunyai sistem pembiakan yang unik dan bunga yang menarik. Buah rambutan mempunyai rambut halus di luar, tetapi rasanya yang manis dan menyegarkan mampu memikat setiap peminat buah. Penggemar buah-buahan suka rambutan kerana ciri-cirinya yang unik dan memikat. Dalam artikel ini, kami akan membincangkan dengan lebih mendalam ciri-ciri rambutan yang membezakannya daripada buah lain dan mengapa ia menjadi buah yang popular di kalangan orang ramai.

1. Akar

Ciri Ciri Buah Rambutan ini mempunyai sistem akar yang terdiri daripada akar tunggang dan akar sampingan, namun kekuatan akar pokok rambutan tidak setanding dengan lengkeng, walaupun kedua-duanya tergolong dalam keluarga tumbuhan yang rapat secara genetik.

Walaupun tergolong dalam keluarga yang sama, tumbuhan ini mempunyai perbezaan dalam kekuatan sistem akarnya jika dibandingkan dengan lengkeng.

Akar Rambutan
Akar Pokok Rambutan | Credit: Tani Sejahtera

2. Batang & Daun

Tumbuhan ini mempunyai banyak cawangan dengan kecenderungan untuk tumbuh secara mendatar. Walaupun mahkota daun padat, pada tempoh musim kemarau, daun cenderung mudah gugur, menyebabkan tanah kelihatan lebih kotor. Pokok rambutan boleh mencapai ketinggian 25 meter atau lebih. Cawangan pokok akan tumbuh agak banyak dengan bentuk sedikit bersudut ke atas.

Batang dan Daun Pokok Rambutan
Credit: Tani Sejahtera

Minyak terpentin yang terkandung dalam daun tumbuhan ini menjadikannya mudah terbakar walaupun ia masih hijau. Daun pada tangkai disusun berhadapan, dengan lebar daun yang agak sempit. Daun memanjang dengan hujung tirus dan saiznya agak kecil.

Daun rambutan serupa dengan daun lengkeng pada pandangan pertama, kerana kedua-duanya kecil dan memanjang. Walau bagaimanapun, perbezaan yang ketara terletak pada hujung yang lebih tajam dari rambutan.

3. Buah

Buahnya mempunyai saiz yang besar, dengan bentuk bulat hingga bujur. Buah-buahan masak boleh mempunyai warna kuning, merah atau hijau kekuningan, bergantung pada varieti, karena terdapat satu varieti yang buahnya masih berwarna hijau tapi dia sudah matang dan punya rasa manis.

Dagingnya mempunyai warna putih kekuningan dan sifat berair yang dikenali sebagai “sarcotesta”. Setiap buah biasanya mempunyai satu biji, dan kulit benih sering melekat pada pulpa, menyebabkan rasa buah rambutan menjadi kurang menyenangkan.

Buah Rambutan
Buah Rambutan

Terdapat sejenis rambutan yang mempunyai daging yang boleh dipisahkan dengan mudah daripada biji, yang dipanggil ngelotok.

Rasa pulpa berkisar dari masam hingga sangat manis. Apabila kulit benih terlepas dan melekat pada pulpa, ini boleh memberikan rasa yang tidak menyenangkan, kekasaran, dan sukar dihadam di dalam perut.

Kulit buah rambutan berbeza daripada mempunyai rambut pendek hingga rambut panjang. Terdapat jenis rambutan yang tidak mempunyai bulu sama sekali, dan ciri cirinya ialah ia hanya mempunyai benjolan kecil yang menyerupai leci, dirujuk sebagai babat rambutan atau kapreview (Nephelium mutabile).

Buah rambutan disalut oleh kulit yang mempunyai “rambut” di permukaan luar, yang juga dipanggil eksokarp. Kulit ini pada mulanya berwarna hijau ketika muda, kemudian bertukar menjadi kuning atau merah apabila buah masak atau ranum.

Bahagian dalam, atau endocarp, mempunyai warna putih dan melapisi “daging” buah. Bahagian buah yang boleh digunakan, dirujuk sebagai “pulpa”, sebenarnya adalah salutan benih atau aril, yang boleh melekat dengan kuat pada kulit benih atau terlepas.

4. Bunga

Bunga rambutan muncul dalam kelompok yang terletak di hujung cawangan, dikenali sebagai terminal dan terminal pseudo, iaitu hujung pucuk sisi.

Terdapat tiga jenis bunga rambutan yang mempunyai persamaan dengan bunga lengkeng iaitu bunga jantan, bunga betina, dan bunga hermafrodit.

Bunga Rambutan
Bunga Rambutan | Credit: Lazada

Pada dasarnya, tumbuhan ini melakukan pendebungaan silang dengan bantuan lebah lanceng sebagai pendebunga.

Tumbuhan ini mampu menghasilkan bunga selepas tujuh tahun jika ditanam daripada biji, tetapi pada usia 2 tahun ia sudah boleh berbunga jika dibiakkan melalui kaedah vegetatif.

Rambutan mempunyai sistem pembiakan dwigender, di mana terdapat tumbuhan yang hanya menghasilkan bunga jantan dan yang menghasilkan bunga hermafrodit.

Tumbuhan jantan tidak mempunyai keupayaan untuk membentuk buah. Tempoh berbunga dalam rambutan dipengaruhi oleh faktor bermusim atau ketersediaan air.

Kemarau selama tiga bulan boleh menghentikan pertumbuhan vegetatif dan merangsang pembentukan bunga. Di bahagian utara Sumatera, di mana musim kemarau tidak diketahui, rambutan boleh menghasilkan buah dua kali setahun.

Sementara itu, di kawasan lain, bunga biasanya muncul selepas tempoh kemarau selama 3 bulan, terutamanya di Jawa dan Kalimantan, yang biasanya berlaku pada bulan Oktober dan November.

Bunga rambutan adalah kompaun dan disusun dalam sejambak, dengan saiz bunga individu mencapai diameter beberapa milimeter atau lebih kecil. Bunga jantan tidak mempunyai struktur putik.

Pada tumbuhan hermafrodit yang baru berbunga, bunga jantan akan muncul terlebih dahulu, diikuti oleh bunga yang mempunyai organ betina iaitu putik.

Bunga hermaphrodit pada rambutan mempunyai benang sari yang berfungsi dan mempunyai dua buah yang berpotensi. Walaupun sekiranya berlaku persenyawaan, hanya satu yang biasanya berkembang menjadi buah masak, manakala yang lain mengalami pengurangan.

Pendebungaan rambutan dijalankan oleh pelbagai jenis lebah, di mana lebah Trigona, yang merupakan lebah kecil tanpa sengat dengan saiz yang setanding dengan lalat, selalunya merupakan pendebunga yang paling biasa.

Dalam konteks penternakan lebah, bunga rambutan juga merupakan sumber utama nektar lebah yang dipelihara di pelbagai koloni lebah.

5. Biji

Di dalam isi terdapat biji berkurang lebih kurang 2.5cm panjang dan 1.5cm lebar yang terlekat kepada isi. Kulit biji mempunyai warna perang cerah atau putih dan mempunyai dua kotiledon putih yang boleh dilihat dengan keratan rentas.

Biji Rambutan
Biji Rambutan | Credit: Shopee

Penggemar buah-buahan sangat menyukai rambutan kerana ia mempunyai ciri yang membezakannya daripada jenis yang lain. Setiap bahagian rambutan—dari akar hingga buah—mempunyai ciri unik yang menarik.

Walaupun sistem akar rambutan terdiri daripada akar tunggang dan akar sampingan, ia tidak sekuat lengkeng atau buah lain. Batangnya menarik dengan kecenderungan untuk tumbuh secara mendatar, dan daunnya hijau kecil dengan hujung tirus. Buah rambutan juga besar dengan rasa pulpa yang berbeza, bermula dengan masam hingga sangat manis. Kulit buah rambutan berbeza; ada yang berbulu manakala yang lain licin. Di dalam isi buah, biji rambutan mempunyai saiz yang berbeza.

Anda akan dapat mengetahui lebih lanjut tentang ciri ciri buah rambutan yang istimewa dan menjadikannya buah yang digemari oleh ramai orang dalam artikel ini. Anda juga akan mengetahui lebih lanjut tentang rambutan sebagai tumbuhan yang menarik dan istimewa.